1.  De meest relevante punten

  • In veel gelovige culturen is het belangrijk om als maagd het huwelijk in te gaan.
  • Rondom het maagdenvlies bestaan veel misverstanden bij meisjes en jongens met een migratieachtergrond.
  • Counseling over feiten en fabels is dan ook van het allergrootste belang.
  • Door middel van een capsule / hormoonpil kan een bloeding tijdens de huwelijksnacht nagebootst worden.
  • Men kan daarnaast ook overwegen een maagdelijkheidsverklaring af te geven bij gevaar voor de patiënte of door te verwijzen naar de gynaecoloog voor een hymenreconstructie. Het afgeven van een leugenachtige verklaring is strafbaar.
  • 57% Van de vrouwen die vragen om een hersteloperatie heeft geen kennis van de vrouwelijke genitalia.

  • Bij ongeveer de helft van de vrouwen treedt tijdens de eerste keer vaginale seks geen bloedverlies op.
  • Uit Nederlands onderzoek blijkt dat veel jongens en meisjes van Turkse en Marokkaanse afkomst waarde hechten aan de maagdelijkheid van de vrouw in de huwelijksnacht.
  • 89% Van de vrouwen in dit onderzoek wil tijdens de huwelijksnacht ‘bloeden’ uit eerbetoon aan de ouders of uit angst voor straf en verstoting.
  • De helft van de vrouwen die vragen om een hersteloperatie heeft in het verleden te maken gehad met seksueel misbruik en 37% heeft een of meer abortussen ondergaan.

  • Een al dan niet intact hymen zegt niets over maagdelijkheid.
  • Verlies van maagdelijkheid voor het huwelijk kan grote gevolgen hebben voor de vrouw in kwestie: sociale uitstoting uit de eigen familie, afwijzing door de echtgenoot, maar soms is er ook dreiging van geweld of eerwraak.
  • Verlies van maagdelijkheid kan het gevolg zijn van vrijwillig seksueel contact, maar kan ook het gevolg zijn van incest of verkrachting.
  • De angst voor het ‘niet bloeden’ tijdens de huwelijksnacht, kan tot grote spanning bij de vrouw leiden en daardoor tot de onmogelijkheid om te genieten van deze seksuele ervaring.

  • Anamnese
    • Probeer duidelijkheid te krijgen over wat de maagdelijkheidsnorm voor de individuele vrouw, haar partner, haar familie en zijn familie betekent. Ga de mogelijkheid na om haar partner erbij te betrekken.
    • Exploratie van de achtergrond van de hulpvraag is van belang; m.n. moet ook geprobeerd worden een inschatting te maken van een mogelijke angst voor dreiging van geweld of eerwraak of van sociale gevolgen (uitsluiting uit de familie).
    • Tevens moet er aandacht zijn voor zaken als anticonceptie, mogelijk onveilig seksueel gedrag of eerdere negatieve seksuele ervaringen die een rol kunnen spelen in de hulpvraag.
    • Benadruk het beroepsgeheim.
  • LO: maagdelijkheid is ook door een arts niet vast te stellen d.m.v. lichamelijk onderzoek. Het NHG raadt aan om in overleg met de patiënte kort gynaecologisch onderzoek te doen waarbij de patiënte mee kan kijken ter educatie. Een instructiefilm is beschikbaar op de website van het NHG.
  • Aanvullend onderzoek: niet geïndiceerd.
  • Niet-medicamenteus advies
  1. Counseling over feiten en fabels van het maagdenvlies:
    Feiten:

    • Maagdenvlies en maagdelijkheid hebben niets met elkaar te maken.
    • Het is geen vlies, maar een randje en sluit de vagina niet af.
    • Ontmaagding gebeurt door vaginale seks; afhankelijk van de cultuur kan ook orale seks of anale seks tot het verlies van maagdelijkheid leiden.
    • Tampons of paardrijden leiden niet tot een verlies van maagdelijkheid, ook zoenen of masturbatie leidt niet tot een verlies van maagdelijkheid.
    • Bij ongeveer de helft van de vrouwen treedt bij de eerste keer vaginale seks geen bloedverlies op.
    • Jongens kunnen niet aan een meisje voelen of ze nog maagd is.
    • Geef uitleg over de anatomie van het vrouwelijk lichaam en gebruik daarbij ondersteunend beeldmateriaal op Begrijp je Lichaam.
  2. Ter ondersteuning van het consult kan de vrouw verwezen worden naar het internet voor extra informatie:
  3. In islamitische landen worden trucjes gebruikt om een bloeding te simuleren tijdens de coitus: een vingerprik, een zakje (geiten)bloed in de vagina of het inbrengen van een pil die tijdens het vrijen een rode kleurstof afgeeft. In Nederland is de ‘maagdelijkheidspil’ verkrijgbaar via de Rutgers Stichting. Ook kan er een onttrekkingsbloeding opgewekt worden door prostagenen of de anticonceptiepil.
  4. De huisarts kan overwegen om een maagdelijkheidsverklaring op te stellen. De KNMG acht het geven van een verklaring als ongewenst, tenzij de patiënte in gevaar is. Het afgeven van een leugenachtige verklaring is echter strafbaar. Een voor veel vrouwen acceptabele verklaring kan luiden: “Ik heb bij onderzoek niet vastgesteld dat betrokkene geen maagd meer is.”
  • Verwijzen
    Indien na uitgebreide voorlichting er nog steeds een vraag bestaat om hymen reconstructie, dan kan men doorverwijzen naar de gynaecoloog. Belangrijk om te vermelden is dat veel van de vrouwen die hymen reconstructie hebben gehad alsnog niet bloeden tijdens de huwelijksnacht.
    De NVOG heeft een standpunt opgesteld m.b.t. het verzoek om hymen reconstructie (zie onder ‘standpunten’).
    Tevens kan er een verwijzing naar een bekkenbodemfysiotherapeut overwogen worden om het aanspannen van de bekkenbodem te oefenen. Zo wordt de kennis en controle over het eigen lichaam vergroot.

maagdelijkheid, maagdenvlies, hymen, hymen reconstructie, maagd, maagdelijkheidsverklaring, defloratie, ontmaagding, maagdelijkheidspil