1.  De meest relevante punten

  • Een hindoestaan is een persoon wiens voorouders uit India afkomstig zijn. Een hindoestaan kan het Hindoeïsme, de islam of een andere godsdienst aanhangen.
  • Er zijn sterke familiebanden met het geboorteland Suriname. De culturele band met India is eveneens erg aanwezig.
  • Diabetes op jonge leeftijd komt in vergelijking met andere groepen relatief veel vaker voor bij hindoestanen door een combinatie van leefgewoonten en genetische aanleg.
  • De hoofdmaaltijd bij hindoestanen is traditioneel koolhydraatrijk. Deze bestaat vaak uit rijst of roti (een soort pannenkoek). Eten en drinken zijn in de hindoestaanse cultuur erg belangrijk. Dit ruim aanbieden is een vorm van gastvrijheid en een teken van welvaart.
  • Een klein deel van de hindoestanen is vegetariër. Vegetariërs kunnen bepaalde medicatie weigeren omdat hier dierlijke bestanddelen in zitten. In overleg met de apotheker kan mogelijk een alternatief gevonden worden.
  • Uit recent onderzoek blijkt dat hindoestanen minder bruin vet bezitten waardoor zij meer aanleg hebben tot het ontwikkelen van metabole ziekten.
  • Inmiddels is binnen de hindoestaanse bevolking in Nederland meer bewustwording omtrent gezonde leefgewoonten.

De Surinaamse hindoestanen werden als contractarbeiders voor de plantages vanuit India naar Suriname gebracht. De eerste zeilboot Lala Rookh meerde op 05 juni 1873 aan op fort Nieuw Amsterdam in Suriname. Deze arbeiders kwamen uit verschillende delen van India.
Tussen 1873 en 1916 kwamen ongeveer 34.000 hindoestanen naar Suriname waarvan er ongeveer 11.000 weer terugkeerden naar India. Na het einde van het contract bleef twee derde van de arbeiders permanent in Suriname. In de loop der tijd ontwikkelde zich een Surinaams hindoestaanse gemeenschap waarbij de regionale gebruiken uit India tot een geheel samensmolten. Van de 34.000 Brits-Indiërs die naar Suriname kwamen was 80% procent aanhanger van het hindoeïsme. Ze kwamen voornamelijk uit streken Bihar en Uttar Pradesh. In 1929 werd de religieuze hindoevereniging, de Sanatan Dharm opgericht in Suriname. Zij hebben de meeste aanhangers. Een jaar later werd de Arya Samaj opgericht. Dit is een hervormingsbeweging binnen het Hindoeïsme gesticht in India door Swami Dayanand die zich afzet tegen de beeldenverering en het kastenstelsel.

De resterende groep hindoestanen bestond voornamelijk uit aanhangers van de islam. Binnen de islam bestaan er in Suriname eveneens twee hoofdstromingen, de soenieten en de ahmadiya’s. De laatste groep is een hervormingsbeweging binnen de islam die vaker als een wat gematigde stroming wordt gezien. Het percentage aanhangers van de islam (moslims) was gering, ongeveer 18%. Zij kwamen voornamelijk uit de streek Punjab.

Kort voor de onafhankelijkheid van Suriname vertrokken veel hindoestanen massaal naar Nederland. Dit vanwege de onvoorspelbare en onzekere toekomst. Het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), dat doorgaans veel harde cijfers over bevolkingssamenstelling en groepsaantallen geeft, kan dat in het geval van de hindoestanen niet. Er wordt niet geregistreerd op etniciteit of culturele achtergrond maar op land van herkomst. Volgens het CBS kan een hindoestaan uit Suriname, India of Pakistan komen. Er is geen gemeenschappelijk moederland en er zijn dus geen eenduidige herkomstgegevens beschikbaar. Over het aantal hindoestanen uit Suriname woonachtig in Nederland zijn er daarom verschillende schattingen variërend van 90.000 tot 180.000.

Mede door de sterke invloed van de westerse leefgewoonten en het kennisniveau door betere educatie zijn de normen en waarden van de hindoestanen aan verandering onderhevig. Hierdoor bestaat er binnen de groep hindoestanen in Nederland een enorme diversiteit. De familie en vriendschapsbanden in Suriname blijven een kardinale rol spelen. De culturele band met India is eveneens in stand gebleven.

Geschiedenis

De oorsprong van alle normen en waarden van hindoes ligt in de Veda. In het vroege verleden werd de inhoud ervan mondeling overgedragen aan de volgende generatie. Ongeveer 1000 jaar voor Christus is de oudste Veda, de Rigveda, door meerdere auteurs op schrift gezet. In de Rigveda staan de eerste teksten van de hindoe geneeskunde. Het overgrote deel van de medische kennis staat beschreven in een hulptekst, de Upaveda. Dit medisch deel staat in de volksmond bekend als de Ayurveda. De overige Veda’s en andere geschriften bevatten eveneens medische onderwerpen.

Rond 500 jaar voor Christus werd alle voorgaande en actuele medische kennis samengebundeld in het boek Agnivesa Samhita. Later verschijnt de Susruta Samhita waarin de chirurgische behandelingen worden benadrukt. Vervolgens een ander boek Caraka Samhita als een naslagwerk van de interne geneeskunde.

Uitgangspunten

Een stabiel evenwicht tussen de geest en het lichaam geeft gezonde en aangename ervaringen op spiritueel, emotioneel en lichamelijk gebied. Bij aanwezigheid van disbalans in een individu ontstaan afwijkingen die zich gaandeweg ontwikkelen tot ziektebeelden.

De Ayurveda geeft mogelijkheden tot herstel van het evenwicht in een individu met behulp van dieet, meditatie, yoga, kruiden of andere specifieke adviezen. Daarnaast kent de Ayurveda ook preventieve maatregelen.

Enkele basisprincipes in de Ayurveda zijn:

  1. De totale levende natuur komt voort uit Prakriti (dit is de vrouwelijke energie) en Purusa (de mannelijke energie).
  2. De directe omgeving en het gehele universum beïnvloedt de mens.
  3. Verkeerd gebruik van onze zintuigen verstoort het innerlijk evenwicht.
  4. Het innerlijke evenwicht wordt beheerst door de Tridosa (het veranderende principe).

In de Veda’s staat beschreven dat het gehele universum bestaat uit een geestelijk en een fysiek deel. Het geestelijk universum beslaat twee derde deel van het totaal. De rest is het materieel universum. In het materieel universum is alles opgebouwd uit de twee oerelementen Prakriti en Purusa.

In het lichaam combineren drie basiselementen tot de Tridosa: lucht (vata), water (kapha) en vuur (pitta). Vata staat voor verandering. Het regelt de ademhaling en de bewegingen in het lichaam. Kapha is een combinatie van water en aarde en zorgt voor structuur, onderhoud en weerstand. Pitta is het resultaat van de combinatie van water en vuur en reguleert de stofwisseling.

Bij een individu overheerst een bepaalde combinatie van de Tridosa. Deze bepaalt de innerlijke en uiterlijke kenmerken van de betreffende persoon. Als de Tridosa van een mens in een harmonieus evenwicht verkeert, zijn lichaam en geest gezond. Disharmonie tast de functie van het lichaam aan waardoor uiteindelijk ziekten ontstaan.

‘Als ik ziek ben, is het Hij die mij geneest.’ – QS Asj-Sjoeáraa 26:80.

‘Het verkrijgen van een goede gezondheid is de beste gave van God aan de mens. Er is niets wat daarmee vergeleken kan worden. Laat de aanbidder dank uitspreken voor zijn gezondheid en daar nooit ondankbaar voor zijn.’ Dit is wat wordt geloofd in de islam. Islamitische geleerden hebben boeken geschreven die als leidraad dienen voor dokters die hun patiënten wilden behandelen. Een van de meest invloedrijke boeken in de geschiedenis van de islam heet ‘Geneeskunde van de Profeet’. Het is geschreven door As-Soejoethi.

As-Soejoethi vertelt in zijn inleiding over het verband tussen religie en gezondheid. De islam hecht waarde aan zowel lichamelijke als psychische gezondheid. Een voorbeeld van deze samenhang is dat elke gelovige voor elk gebed een wassing moet verrichten, minstens 1 keer per dag zijn tanden dient te poetsen, regelmatig het hele lichaam moet wassen en minstens 1 keer per dag schone kleren moet dragen.
Omdat het een religieuze verplichting is om voor de gezondheid te zorgen zijn de artsen in islamitische landen erg invloedrijke en gewaardeerde burgers geweest. Samen met christelijke en joodse artsen zijn richtlijnen ontwikkeld en is geneeskundige kennis verspreid.
De artsen zien het menselijke lichaam als een uitbreiding van de ziel. Daarom is de geestelijke gezondheid nauw verbonden met de lichamelijke gezondheid. Dit evenwicht vormt de basis van de traditionele islamitische geneeskunde.

Over de psychologische toestand van de mens schreef As-Soejoethi: ‘Het lichaam wordt inderdaad veranderd door emoties. Deze emoties zijn: woede, vreugde, bedroefdheid, schaamte en ongerustheid.’ In een poging om de psychologische gezondheid van patiënten te verbeteren is het ziekenhuis daarom uitgebreid door het spelen van muziek, het houden van voordrachten van poëzie en het rustgevend geluid van stromend water. De patiënten worden behandeld door een combinatie van dieet, medicijnen, gebeden en frisse lucht. Zij kregen bij ontslag uit het ziekenhuis geld om terug te kunnen keren tot de samenleving. De arme mensen werden gratis behandeld. De tuinen bij het ziekenhuis zijn niet alleen voor het verbouwen van verse kruiden voor de apotheek van het ziekenhuis, maar ook voor het vermaak van de genezende patiënten.
As-Soejoethi adviseerde verder de mensen om het voorbeeld van profeet Mohammed te volgen om toevlucht te zoeken bij God voor vrees en verdriet.
Volgens ‘De geneeskunde van de Profeet’ is de gezondheidstoestand van de mens gebaseerd op verschillende componenten. De balans tussen de vier elementen vuur, lucht, water en aarde die een persoon bezit spelen hier ook een belangrijke rol bij. Een mens is dus gezond wanneer deze alle in balans zijn. Zie voor meer informatie over de islam onderwerp Islam en Gezondheid.

Eten en drinken zijn in de hindoestaanse cultuur erg belangrijk. Dit ruim aanbieden is een vorm van gastvrijheid en een teken van welvaart. Een klein deel van de hindoestanen is vegetariër. Vegetariërs kunnen bepaalde medicatie weigeren omdat hier dierlijke bestanddelen in zitten. In overleg met de apotheker kan mogelijk een alternatief gevonden worden.

De traditionele hoofdmaaltijd bij hindoestanen is koolhydraatrijk. Deze bestaat vaak uit rijst en roti (een soort pannenkoek).
Vaak wordt door de oudere generatie twee keer per dag een warme maaltijd genuttigd. Vaste eet tijden zijn er niet. Het kan zijn dat de laatste maaltijd net voor het slapen is waardoor het ontbijt overgeslagen wordt. De jongeren hebben zich meer aan het westerse eetpatroon aangepast.
Bij feestelijke aangelegenheden wordt er overmatig gegeten. Deze maaltijden zijn erg zoet en koolhydraat- en vetrijk. Vaak wordt hierbij alcohol genuttigd. Aan koffie en thee wordt bijna altijd suiker toegevoegd. Frisdranken en fruitsappen zijn een vast onderdeel van het huishouden, water wordt relatief weinig gedronken.

Overgewicht

Onder de hindoestanen is er meer sprake van overgewicht dan bij de gemiddelde Nederlander.
Lichaamsbeweging is veelal niet vanzelfsprekend en zeker sporten is dat niet. Hindoestanen zijn minder vaak lid van een sportvereniging.

Stress

Relaties met familieleden zijn intens waardoor andermans zorgen worden gedeeld. Stress wordt als onvermijdelijk gezien. Dit heeft te maken met het prestigieuze karakter van hindoestanen. Zij willen het altijd goed doen op alle vlakken in het leven. Er ligt daardoor ongemerkt een hoge druk op het zo goed mogelijk inrichten van het leven.

Veel hindoestanen hebben zorgen over ziekte. Bij het vaststellen van een ziekte wordt er vrijwel niet over gesproken. Dit ten gevolge van schaamte of angst de zwakste van de familie te zijn. Het kan ook leiden tot het ontkennen en bagatelliseren van de ziekte. Hierdoor kunnen mensen zich tijdelijk afsluiten voor de nodige informatie en adviezen. In sommige gevallen kan dit leiden tot een depressie.
Ziekte kan gezien worden als een straf voor een zonde die is begaan. Daarom wordt soms de voorkeur gegeven aan het gebruik van traditionele en eigen medicijnen boven de reguliere medische behandeling.

Uit onderzoek blijkt dat in de leeftijdsgroep van 35 tot 60 jaar 8% van de gemiddelde Nederlanders diabetes heeft. Opvallend is dat uit diezelfde leeftijdscategorie hindoestanen 28% diabetes heeft. Op hogere leeftijd loopt dit op tot meer dan 37% van de hindoestanen.
Reeds 20% van de hindoestanen tussen 35 en 45 jaar heeft diabetes, en wellicht meer mensen bij wie de ziekte op deze leeftijd nog niet is ontdekt. relatief vaak namelijk blijken zij rond hun 45ste jaar al complicaties van de diabetes hebben ontwikkeld. Het NHG adviseert daarom bij mensen met hindoestaanse afkomst boven de 35 jaar 1 keer per drie jaar de bloedglucosewaarde te bepalen.

Een hindoestaan die genoeg beweegt, gezond eet en geen overgewicht heeft, heeft in vergelijking met de gemiddelde Nederlander alsnog een verhoogde kans om diabetes te krijgen. Het hindoestaan zijn op zich betekent dus een risico dat waarschijnlijk genetisch is bepaald. De verhoogde prevalentie van diabetes komt ook voor bij Zuid-Oost Aziatische groepen elders op de wereld. De bewustwording rondom diabetes neemt toe bij hindoestanen omdat relatief veel familieleden en kennissen diabetes hebben.

Opmerkelijk nieuws

Enkele jaren geleden kwam het bruine vetweefsel bij hindoestanen onder de aandacht. ‘Mensen van hindoestaanse afkomst hebben minder van het gunstige bruine vetweefsel dan mensen van Europese origine’, aldus onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) in The Lancet Diabetes & Endocrinology. Hindoestanen hebben een ongunstig lipiden profiel. De verminderde aanwezigheid van bruin vetweefsel kan verklaren waarom mensen met een hindoestaanse afkomst een sterk verhoogde kans hebben op overgewicht en diabetes type 2.

Waar witte vetcellen voornamelijk dienen voor de opslag van vet, kunnen bruine vetcellen rechtstreeks vetzuren en glucose omzetten in warmte. De hoeveelheid bruin vetweefsel is het grootst vlak na de geboorte. Dankzij dit bruine vet kan een baby zijn lichaam op temperatuur houden. Maar ook op volwassen leeftijd resteert een hoeveelheid bruin vetweefsel vooral rond de grote bloedvaten in het bovenlichaam.

In het onderzoek blijkt dat deelnemers van hindoestaanse afkomst 34% minder bruin vetweefsel bezitten dan degenen van Europese afkomst. Tevens blijkt het bruine vetweefsel nauwelijks extra warmte te produceren in reactie op de kou terwijl de warmteproductie bij deelnemers van Europese afkomst wel toeneemt.

Waarom mensen van hindoestaanse afkomst minder bruin vetweefsel hebben is nog onbekend. De bevindingen van het onderzoek bieden wellicht aanknopingspunten voor nieuwe therapieën. Momenteel wordt hier volop onderzoek naar verricht en zal komend jaar meer over gepubliceerd worden.

Bekijk ook de factsheet met betrekking tot Hart en Vaatziekten en Hypertensie.

  • Bakker LEH et al. Brown adipose tissue volume in healthy lean South Asian adults compared with white Caucasions: a prospective, case controlled observational study, The Lancet 12 november 2013.
  • Bloedsuiker, uitgave 1-2006 jaargang 21
  • De geneeskunde van de Profeet, Djalaloed-dien Abdoer Rahman As-Soejoethi, 2005
  • Bakker FL (1999). Hindoes in een Creoolse wereld. Uitgeverij Meinema: Zoetermeer.
  • Patridge C. (2006). Handboek van wereldgodsdiensten. Uitgeverij Kok: Kampen
  • Saleh W. Hoeveel hindoestanen wonen er in Nederland? Saleh W en Berkel en Rodenrijs: samenvatting statline CBS, 2008
  • Omvang en spreiding van Surinaamse bevolkingsgroepen in Nederland, Bevolkingstrends 2e kwartaal, Oudhof et al, CBS 2011
  • Samhita R, Arya RP, Parimal Publications, Delhi, 1997
  • The Atharva veda, Devi Chand, Munsiram Manoharlal Publishers, New Dehi, 1999
  • NHG standaard Diabetes Mellitus type 2, 2013
  • Van emigrant tot immigrant 110 jaar Hindoestaanse immigratie, stichting Lalla Rookh, Utrecht, 1983
  • Linden K (2005). Voeding bij Diabetes Mellitus, dieetbegeleiding van Turkse, Marokkaanse en Hindoestaande bevolkingsgroepen.
  • The cardiovascular risk profile of Hindustani and Creole Surinamese in the Netherlands compared to white Dutch people. Onderzoek Dr Bindraban, cardioloog, 2007
  • Tridosa and homoeopathy, Dr. A.K. Bhattacharya, Firma K.L. Mukhopadhyay, Calcutta, 1975
  • www.vodiservice.nl, efficient in voedingsinformatie
  • OHMnet.nl
  • Pubmed Searches: Surinam, hindu, diabetes, fat

Hindoestanen, Hindoe, India, Suriname, Dravyaguna , Ayurveda , Karma, vegetariërs