Anticonceptie

Gebruik van anticonceptiva

• Vrouwen met een migratie achtergrond gebruiken qua anticonceptie het vaakst de orale anticonceptie pil, gevolgd door het IUD – bij vrouwen met een Islamitische achtergrond met name het koperspiraal. Condooms en sterilisatie zijn minder populair.(1)
• Andere vormen van anticonceptie, zoals de anticonceptiering of vrouwencondoom, worden veel minder vaak gebruikt, maar kunnen wel beter aansluiten bij hun situatie en wensen.(5)
• Bij vrouwen met een Islamitische achtergrond wordt anticonceptie meer geaccepteerd voor spreiding van de zwangerschappen dan voor het beperken van het aantal zwangerschappen.(4)
• Ongehuwde moslimvrouwen en Eritrese vrouwen maken minder gebruik van anticonceptie wegens het ‘maagdelijkheidsideaal’: zij hebben vaak geen volledige vaginale geslachtsgemeenschap voor het huwelijk.(2,4,6) Soms is er echter wel oppervlakkig seksueel contact, waarbij niet altijd beseft wordt dat vrouwen ook hiermee risico lopen op zwangerschap.
• Uit angst voor sociale controle durven ongehuwde meiden en jongens soms geen dokter te raadplegen of anticonceptie te regelen.(2)
• Gehuwde vrouwen met een Islamitische achtergrond kunnen een barrière in het gebruik van anticonceptie ervaren wegens het vruchtbaarheidsideaal.(3)
• Jongeren met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond blijken minder goed geïnformeerd over seksualiteit en anticonceptie dan hun leeftijdsgenoten zonder migratieachtergrond. Onderling wordt er wel over gepraat en het vrouwennetwerk speelt een grote rol in het doorgeven van informatie, die overigens niet altijd juist hoeft te zijn.(5)
• Vrouwen met een migratieachtergrond gebruiken minder vaak en minder goed anticonceptie ten gevolge van:(2,6–8)
  • Gebrek aan kennis.
  • Beperkte toegang tot anticonceptie door dit gebrek aan kennis en door schaamte.
  • Misvattingen en mispercepties.
  • Weerstand bij jongens tegen condooms.
  • Lage weerbaarheid van meiden.
  • Ambivalentie ten opzichte van het gebruik (wens tot spreiding van geboorten versus het vruchtbaarheidsideaal).
  • Wantrouwen ten opzichte van anticonceptiva:(5)
    • veel bijwerkingen worden (onterecht) aan de pil toegeschreven, zoals hoofdpijn, nervositeit, hartkloppingen, buikpijn, lage bloeddruk, haaruitval en gewichtstoename. Dit is overigens bij vrouwen van autochtone afkomst ook wijdverbreid;
    • angst voor onvruchtbaarheid na gebruik van anticonceptiva;
    • angst voor ontstekingen bij het spiraaltje.
    • Vaak voorkomende fouten in het gebruik van orale anticonceptiva:(9)
      • een te lange stopweek, omdat men wacht met het beginnen met een nieuwe strip tot de menstruatie volledig is afgelopen;
      • de pil alleen innemen als men geslachtsgemeenschap heeft;
      • vergeten van de pil;
      • geen extra anticonceptie regelen in geval van diarree, overgeven of bij gebruik van antibiotica;
      • een pilpauze nemen om te kijken of men nog wel menstrueert, zonder alternatieve anticonceptie te gebruiken;
      • postpartum: geen anticonceptie gebruiken zolang men nog niet heeft gemenstrueerd of zolang men borstvoeding geeft.

Ongewenste zwangerschappen en abortus

• Er zijn relatief veel ongewenste zwangerschappen onder vrouwen met een migratieachtergrond.(7,10)
• Bij gehuwde moslimvrouwen wordt de zwangerschap veelal uitgedragen.
• Voor ongehuwde meiden met een Turkse of Marokkaanse migratieachtergrond – veelal tieners – is een zwangerschap meestal problematisch, zowel sociaal (schande door verlies van maagdelijkheid voor het huwelijk, geen huisvesting en school niet kunnen afmaken) als medisch (prematuriteit, dysmaturiteit en verhoogde perinatale sterfte). Abortus provocatus is in de Turkse en Marokkaanse gemeenschap niet verboden, maar er bestaat wel een taboe op waardoor vrouwen hier niet gauw voor kiezen en hier niet gemakkelijk over kunnen praten.(11)
• Onder vrouwen met een migratieachtergrond liggen de abortuscijfers hoger dan onder Nederlandse vrouwen zonder migratieachtergrond.(7,10) De cijfers zijn het hoogst onder vrouwen met een Afrikaanse, Surinaamse, Antilliaanse en Zuid- en Midden-Amerikaanse migratieachtergrond, maar ook vrouwen met een Turkse en Marokkaanse migratieachtergrond ondergaan vaker een abortus dan autochtone vrouwen.
• Onder de vrouwen die een abortus ondergaan, zijn relatief veel vluchtelingen en vrouwen die ongedocumenteerd in Nederland zijn.(7,10) Naast de eerder genoemde problemen met anticonceptie, spelen ook de ontoegankelijkheid van de hulpverlening, en hiermee anticonceptie, alsmede financiële barrières een rol. Onbekendheid met de geheimhoudingsplicht van de arts kan ook een rol spelen. Het onzekere bestaan en een onzekere toekomst kunnen ertoe bijdragen dat deze groep vrouwen relatief vaak kiest voor een abortus.