Anticonceptie

Gebruik van anticonceptiva

• Vrouwen met een met een migratie achtergrond gebruiken als anticonceptie het meest vaak de pil, gevolgd door het IUD – bij vrouwen met een Islamitische achtergrond met name het koperspiraal. Condooms en sterilisatie zijn minder populair.
• Andere vormen van anticonceptie, zoals de anticonceptiering of de hormoonpleister, worden veel minder vaak gebruikt, maar kunnen wel beter aansluiten bij hun situatie en wensen.
• Anticonceptie wordt het meest gebruikt voor het spreiden van geboorten na de eerste en volgende zwangerschappen of voor het uitstellen van de geboorte van het eerste kind na het huwelijk.
• Ongehuwde moslimvrouwen maken minder gebruik van anticonceptie wegens het ‘maagdelijkheidsideaal’: zij hebben vaak geen volledige vaginale geslachtsgemeenschap voor het huwelijk. Soms is er echter wel oppervlakkig seksueel contact, waarbij de meiden niet altijd beseffen dat ze ook hiermee risico lopen op zwangerschap.
• Uit angst voor sociale controle durven ongehuwde meiden en jongens hiervoor soms geen dokter te raadplegen of anticonceptie te regelen.
• Jongeren met een Turkse of Marokkaanse achtergrond blijken minder goed geïnformeerd over seksualiteit en anticonceptie dan hun autochtone leeftijdsgenoten. Onderling wordt er wel over gepraat en het vrouwennetwerk speelt een grote rol in het doorgeven van informatie, die overigens niet altijd juist hoeft te zijn.
• Jongeren met een migratie achtergrond gebruiken ook minder vaak en minder goed anticonceptie t.g.v.:
  • Gebrek aan kennis.
  • Beperkte toegang tot anticonceptie door dit gebrek aan kennis en door schaamte.
  • Misvattingen en mispercepties.
  • Weerstand bij jongens tegen condooms.
  • Lage weerbaarheid van meiden.
  • Ambivalentie ten opzichte van het gebruik (wens tot spreiding van geboorten versus het vruchtbaarheidsideaal).
  • Wantrouwen ten opzichte van anticonceptiva:
    • veel bijwerkingen worden (onterecht) aan de pil toegeschreven, zoals hoofdpijn, nervositeit, hartkloppingen, buikpijn, lage bloeddruk, haaruitval en gewichtstoename. Dit is overigens bij vrouwen van autochtone afkomst ook wijdverbreid;
    • angst voor onvruchtbaarheid na gebruik van anticonceptiva;
    • angst voor ontstekingen bij het spiraaltje.
  • Specifiek voor het Mirena-spiraal is de weerstand tegen het wegvallen van de menstruele cyclus, die veel moslimvrouwen erg belangrijk vinden. Er bestaat angst dat het niet maandelijks zuiveren van het lichaam kan leiden tot ophoping van het bloed in het lichaam en daarmee tot diverse lichamelijke klachten. Zie ook het onderwerp Vaginaal bloedverlies.
  • Vaak voorkomende fouten in het gebruik van orale anticonceptiva:
    • een te lange stopweek, omdat men wacht met het beginnen met een nieuwe strip tot de menstruatie volledig is afgelopen;
    • de pil alleen innemen als men geslachtsgemeenschap heeft;
    • vergeten van de pil;
    • geen extra anticonceptie regelen in geval van diarree, overgeven of bij gebruik van antibiotica;
    • een pilpauze nemen om te kijken of men nog wel menstrueert, zonder alternatieve anticonceptie te gebruiken;
    • post-partum: geen anticonceptie gebruiken zolang men nog niet heeft gemenstrueerd of zolang men borstvoeding geeft.

Ongewenste zwangerschappen en abortus

• Er zijn relatief veel ongewenste zwangerschappen onder mensen met een migratie achtergrond.
• Bij gehuwde moslimvrouwen wordt de zwangerschap veelal uitgedragen.
• Voor ongehuwde meiden met een Turkse of Marokkaanse achtergrond – veelal tieners – is een zwangerschap meestal problematisch, zowel sociaal (verlies van maagdelijkheid voor het huwelijk (= schande), geen huisvesting en school niet kunnen afmaken) als medisch (prematuriteit, dysmaturiteit en verhoogde perinatale sterfte). Abortus provocatus is in de Turkse en Marokkaanse gemeenschap niet verboden, maar er bestaat wel een taboe op waardoor vrouwen hier niet gauw voor kiezen en hier niet gemakkelijk over kunnen praten.
• Vrouwen van Antilliaanse en creoolse Surinaamse afkomst dragen zwangerschappen op de tienerleeftijd relatief vaker uit. Onder deze bevolkingsgroepen komt het alleenstaand moederschap vaker voor. Bovendien wordt het krijgen van een kind vaak als een positief toekomstperspectief gezien; een stap naar volwassenheid.
• Voor Hindoestaans Surinaamse meiden speelt, net als bij meiden met een Turkse en Marokkaanse achtergrond, het behoud van maagdelijkheid voor het huwelijk een grote rol.
• Onder vrouwen met een migratie achtergrond liggen de abortuscijfers hoger dan onder autochtoon Nederlandse vrouwen. De cijfers zijn het hoogst onder vrouwen met een Afrikaanse, Surinaamse, Antilliaanse en Zuid- en Midden-Amerikaanse achtergrond, maar ook vrouwen met een Turkse en Marokkaanse achtergrond ondergaan vaker een abortus dan autochtone vrouwen.
• Onder de vrouwen die een abortus ondergaan, zijn relatief veel vluchtelingen en illegaal in Nederland verblijvende vrouwen. Naast de eerder genoemde problemen met anticonceptie, spelen ook de ontoegankelijkheid van de hulpverlening, en hiermee anticonceptie, alsmede financiële barrières een rol. Onbekendheid met de geheimhoudingsplicht van de arts kan ook een rol spelen. Het onzekere bestaan en een onzekere toekomst kunnen er toe bijdragen dat deze groep vrouwen relatief vaak kiest voor een abortus.