1.  De meest relevante punten

  • Lachgas wordt in toenemende mate in Nederland gebruikt
  • Belangrijkste risicofactoren voor gebruik zijn gelijk onder gebruikers met- en zonder migratieachtergrond
  • Gebruik van lachgas heeft acute en chronische bijwerkingen.
  • In sommige gevallen kan verwijzing naar verslavingszorg of maatschappelijk werk geïndiceerd zijn

  • 10% van de scholieren in Nederland heeft ooit lachgas gebruikt, onder scholieren met een migratieachtergrond is dit 13%.[1]

Demografische kenmerken:

  • Zowel bij jongeren met een migratieachtergrond als bij jongeren zonder migratieachtergrond wordt gebruik gezien, waarbij mogelijk meer gebruik wordt gezien bij jongeren met een migratie achtergrond,[2] hoewel dit niet bij elk onderzoek wordt gezien.[3]
  • Lachgas gebruik wordt onder jongeren met verschillende afkomsten gezien. Professionals en onderzoekers hebben tot nu toe vooral zicht op het gebruik onder jongeren met een Marokkaanse of Turkse achtergrond.[2]
  • De leeftijd onder lachgas gebruikers loopt uiteen van 12 tot 40 jaar en de meeste gebruikers die worden gezien, zijn tussen de 14 en 20 jaar.[2]

Kleurloos gas dat als roesmiddel gebruikt wordt. De werkzame stof is di-stikstofmonoxide (N2O). Lachgas zit in de meeste gevallen in ‘slagroompatronen’ of een tank waarna het lachgas in een ballon wordt gespoten. Het lachgas wordt daarna uit de ballon geïnhaleerd.[2,4]

Gebruik vindt vaak plaats in groepen en voornamelijk in de avonden en weekenden.[2] Hoeveelheden die gebruikt worden verschillen, met een variatie van 10 tot 200 ballonnen per avond.[2]

Risicofactoren voor gebruik

– Risicofactoren zijn hetzelfde voor jongeren met een migratie achtergrond als voor jongeren zonder migratieachtergrond[2]:

  • Het gebruik wordt als plezierig ervaren en geeft ontspanning
  • Verveling en het tijdelijk verdrijven van negatieve emoties.
  • Het gebruik wordt vaak gezien als onschuldig

– Onder jongeren met een migratie achtergrond zijn er enkele specifieke risicofactoren die problematisch gebruik kunnen aansporen[2]:

  • Vanuit de ouders is er vaak minder kennis over lachgas gebruik en probleem signalen. Daarnaast gaan ze minder snel het gesprek met hun kinderen aan.
  • Schaamte en taboe om over lachgas gebruik en problematiek gerelateerd aan gebruik te praten.
  • Gebruik van lachgas wordt in de ‘straat-cultuur’ als positief gezien en als iets dat er bij hoort.

Symptomen

  • Na inhalatie wordt het effect direct waargenomen. Het middel is snel uitgewerkt, na 1 tot 5 minuten.[5]
  • Directe effecten: lachen, ‘licht gevoel’ in het hoofd.

Complicaties

  • Acute bijwerkingen: Hoofdpijn, tintelingen in de ledematen, duizeligheid, wazig zien, verwardheid, misselijkheid & braken en hallucinaties (auditief en visueel).[4]
  • Complicaties bij chronisch gebruik: Door vitamine B12 deficiëntie neurologische schade (neuropathie perifeer, myelopathie, parese/paralyse ledematen), depressie, delier en anemie.[7]
    • Mentale klachten: Jongeren voelen zich een dag na gebruik vaak nog ‘wazig’ en voelen zich mentaal afwezig.
    • Sociaal-maatschappelijke gevolgen: school-en werkverzuim. Verzuim van recreatieve activiteiten (afspraken, sport).[2]

Diagnostiek

  • Laboratoriumonderzoek :
    Bij veelvuldig gebruik kunnen een Vitamine B12 deficiëntie en macrocytaire anemie gezien worden.
    Vitamine B12 en bloedbeeld prikken kan dus bij chronisch gebruik geïndiceerd zijn.

Behandeling

  • Bij neurologische symptomen verwijzing naar neuroloog
  • Bij tekenen van verslaving verwijzing naar verslavingszorg, betrekken maatschappelijk werk.

  1. Rombouts, M., van Dorsselaer, S., Schefers, T., van Schayck, M., Tuithof, M., Kleinjan, M. & Monshouwer, K. (2020). Jeugd en riskant gedrag 2019: kerngegevens uit het Peilstationsonderzoek Scholieren. Utrecht: Trimbos-instituut.
  2. AF1828-Lachgasgebruik-bij-jongeren-met-een-niet-westerse-migratieachtergrond.pdf (trimbos.nl)
  3. ANTENNE NEDERLAND Regiomonitor drugs en risicojongeren 2020-2021
  4. Roes met een luchtje gebruik, gebruikers en markt van lachgas Nabben, T.; van der Pol, P.; Korf, D.J.
  5. Informatie over lachgas voor professionals – Trimbos-instituut
  6. Informatie over lachgas voor ouders – Jellinek
  7. Xiang, Y., Li, L., Ma, X., Li, S., Xue, Y., Yan, P., … Wu, J. (2021). Recreational Nitrous Oxide Abuse: Prevalence, Neurotoxicity, and Treatment. Neurotoxicity Research, 39(3), 975–985.doi:10.1007/s12640-021-00352-y

Lachgas, verslaving